"Kom terug, jullie zijn goud waard!" Dat stond er in de brief die ruim drieduizend mensen in de bus kregen. Zij hebben ooit in de zorg gewerkt, kozen voor een andere richting en nu willen ministers De Jonge en Bruins van Volksgezondheid ze terug. Wat kan de ex-zorgmedewerker nog meer verwachten naast complimentjes?
De sector kampt met een groot tekort aan personeel. En het aantal openstaande vacatures, nu ruim 30.000, wordt alleen maar meer. De zorgmedewerkers die de sector hebben verlaten, hebben we dus weer hard nodig.
"Overweegt u een terugkeer? Dan biedt de sector vele kansen en mogelijkheden" schrijven de ministers. Kinderverpleegkundige, ambulancebroeder, jeugdhulp in je eigen buurt worden genoemd: mooie beroepen die tot de verbeelding spreken.
Zo'n brief is één van de vele probeersels om zorgpersoneel terug te winnen, zegt een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid. "Natuurlijk kunnen de ontvangers 'm naast zich neerleggen. Maar het vraagstuk van personeelstekort is zo groot, we moeten alles proberen."
“Personeel van omvallende ketens zoals de Kijkshop krijgen informatiebijeenkomsten aangeboden om te kijken of zorg iets voor hen is.”
Woordvoerder ministerie VWS
Personeel van omvallende ketens zoals de Kijkshop, vertelt de woordvoerder, krijgen informatiebijeenkomsten aangeboden om eens te kijken of zorg iets voor hen is, nu ze allemaal werkloos raken. Er zijn salarisverhogingen afgesproken voor personeel in de ggz en de ouderenzorg en iedereen die overweegt terug de zorg in te gaan, kan terecht bij een loopbaancoach in de regio die helpt om de juiste baan in de zorgsector te kiezen.
Als ze terug de schoolbanken in willen wordt daar samen naar gekeken, en iemand die niet meer past in de ouderenzorg, vindt de kraamzorg misschien wel erg leuk, aldus de woordvoerder. Die wordt dan begeleid door een coach.
Enorm pijnlijk, noemt Nienke Ipenburg de brief. Zij is verpleegkundig specialist en zat tot voor kort in het actiecomité dat ervoor zorgde dat de wet BIG-II van tafel werd geveegd, vertelt ze. Die wet wilde het verschil tussen mbo- en hbo-geschoolde verpleegsters wettenlijk inkaderen. Nu is ze opnieuw een actiecomité begonnen samen met Stichting Beroepseer. Het doel is ambitieus, zegt ze: de hele kijk op de zorg moet op de schop.
"Ik begrijp de brief wel, want er zijn mensen nodig. Maar de ministers zien niet hoe pijnlijk het is om zo'n brief te krijgen terwijl je geen zorg meer kán verlenen."
Deze mensen hebben in de zorg gewerkt, toen gemerkt dat ze de werkdruk niet meer aankonden of ze zijn afgehaakt om een andere reden: een te lage beloning, fysieke klachten of te veel stress, zegt Ipenburg. "Die brief doet geen recht aan het waarom, en het getuigt van weinig inlevingsvermogen om te schrijven: er verandert helemaal niets aan je werkdruk of inkomen, maar we willen wel dat je terugkomt."
“De werkdruk is torenhoog en je kunt je zorg niet meer uitleggen aan de patiënt.”
Nienke Ipenburg
Een verpleegkundige ziet hoe de patiënt de rekening betaalt van het personeelstekort in de zorg, zegt Ipenburg. "De werkdruk is torenhoog en je kunt jouw zorg niet meer uitleggen aan de patiënt. Die wil na een doorverwijzing meteen geholpen worden en niet maanden op een wachtlijst staan. Wij kunnen de terechte verwachtingen niet meer waarmaken."
Minder werkdruk wordt in de brief inderdaad niet beloofd, terwijl bijna 44 procent van de werknemers in de zorg- en welzijnssector een hoge tot zeer hoge werkdruk ervaart, aldus het CBS vorige maand. Bovendien geeft bijna de helft van de werkgevers in de sector aan dat de werkdruk is opgelopen.
En een zak geld inzetten om ex-zorgmedewerkers te verleiden: zo simpel ligt het niet, aldus een woordvoerder van VWS. Het ministerie stelt jaarlijks geld beschikbaar om in de zorg een marktconforme loonontwikkeling mogelijk te maken, zegt zij, en zo krijgt de zorg jaarlijks voldoende ruimte om te kunnen concurreren met de markt op het gebied van arbeidsvoorwaardenontwikkeling. Voor 2020 is deze overheidsbijdrage naar verwachting ongeveer 1 miljard euro.
"Het is vervolgens aan de sociale partners om goede afspraken te maken over de arbeidsvoorwaardenontwikkeling via het afsluiten van aantrekkelijke cao's. We zien dat de arbeidsvoorwaardenruimte die wij beschikbaar stellen ook leidt tot het afsluiten van goede cao's. Zo stijgen de lonen in de ggz in de periode 1 juni 2019 tot 1 december 2021 met 8,10 procent."
Wat betreft ziekenhuispersoneel, dat een staking voorbereid op 20 november: ze zijn er gewoon nog niet uit. "Het geld is er wel, maar ze zijn er nog niet uit wie wat krijgt. Het idee dat de overheid niets wil doen klopt niet", aldus de woordvoerder.