Een erfenis, aanvaarden of niet aanvaarden?

In deze donkere dagen voor de kerst en de jaarwisseling wordt vaker nagedacht over het eigen testament en dus over het nalaten van een eigen erfenis. Vragen als; ‘heb ik een testament?’, ‘is mijn testament op orde of dien ik nog iets aan te passen?’ passeren dan de revue. Waar veel minder over nagedacht lijkt te worden is het krijgen van een erfenis. Het gaat niet over jouw testament; jij staat in een testament.

Bij zo’n bericht zal er veel in je omgaan. Emoties spelen een rol. Maar er zal ook rationeel moeten worden nagedacht. De tijden van erfenissen die louter uit bezit bestaan zijn reeds lang voorbij (zo deze tijden ooit hebben bestaan).

Als je namelijk een erfenis wenst te aanvaarden zul je je moeten realiseren dat een erfenis niet alleen bezittingen betreft, zoals een eerste of zelfs tweede woning, geld, bank- of effectenrekeningen, crypto-wallets of huisraad (die lelijke vaas op het dressoir), maar de erfenis kan ook een schuld zijn bijvoorbeeld de hypotheek op woning, effectenkrediet of consumptieve schulden.

De keuze om al dan niet te aanvaarden heeft drie vormen; te weten:

 

  • zuiver aanvaarden
  • beneficiair aanvaarden
  • verwerpen

 

Als je kiest voor zuivere aanvaarding dan erf je alle bezittingen en alle schulden van de erflater (samen met de andere erfgenamen). In beginsel kun je op deze beslissing niet meer terugkomen. Wat vervolgens een gevaar kan zijn is dat je in wezen nog niet weet of je zuiver wenst te aanvaarden. Bij vergissing of onzorgvuldig handelen gedraag je je echter als een erfgenaam. Denk hierbij aan het reeds meenemen van zaken (die lelijke maar intrigerende vaas van hier boven?) van de overledene of het betalen van schuldeisers met geld uit de nalatenschap of pinnen met de pinpas van de erflater. Het regelen van de uitvaart valt hier echter expliciet niet onder.

Als je dus niet zeker bent van de staat van de erfenis (wat zijn de bezittingen, wat zijn de schulden, en zouden deze laatste omvangrijker kunnen zijn dan het bezit) dan is het zaak om beneficiair te aanvaarden. Als een erfgenaam beneficiair aanvaardt, zal de erfenis volgens bijzondere regels moeten worden afgewikkeld.

Je aanvaardt beneficiair via een formulier dat je indient via de rechtbank van de laatste woonplaats van de overledene. In een boedelbeschrijving, wij raden hierbij de hulp van een specialist aan, wordt geïnventariseerd wat de bezittingen en schulden zijn. Daar je eenvoudig gezegd alleen de bezittingen erft en niet de schulden, kunnen daarna de schulden van de overledene worden afgewikkeld. Dit afwikkelen meet zeer nauw, je zult je aan regels moeten houden.

Als je beneficiair aanvaardt dan heeft dit mogelijk ook impact op de keuze van mede-erfgenamen. Dit zal van geval tot geval moeten worden bekeken.

Als je zeer zeker van je zaak bent dat je de erfenis niet wenst, dan resteert de keuze om te verwerpen. Je krijgt niets uit de nalatenschap maar je bent dan ook niet aansprakelijk voor de schulden en je wordt niet betrokken bij de afwikkeling.

En na al deze vaktechniek met mogelijk een wat sombere ondertoon een verhaal uit de praktijk waar een vaas (die lelijke, intrigerende maar toch ook Chinese vaas die hier boven reeds twee maal is aangestipt) in de erfenis aanwezig was. Het verhaal speelde enige jaren geleden. Vier erfgenamen verkregen dus een vaas van vader uit diens erfenis. Dat de vaas bijzonder was, daar waren de erfgenamen snel achter. Een deskundige taxeerde de – Chinese, want dat was het - vaas namelijk op een waarde van euro 80.000 tot euro 100.000 met het advies om deze vaas in Londen op een veiling te verkopen. En wat gebeurde, op de veiling bracht de vaas euro 23 miljoen op. De lelijke, intrigerende maar Chinese vaas bleek werkelijk zeer uniek te zijn en zeer gewild bij verzamelaars. Dat zich vervolgens met de belastingdienst een geschil ontspon over de waarde van de vaas in de boedel waarover erfbelasting moest worden betaald, dat mag duidelijk zijn. Maar zoals je ziet, je zou hier maar eens verworpen hebben…..

 

Afsluitend geven wij je mee om niet met een adviseur van OOvB na te denken of je een vaas foeilelijk vindt of niet, maar wel over de keuzes in het geval van het verkrijgen van een erfenis.